Marşa Basınca Tık Sesi Geliyor Ama Araba Çalışmıyor Sebebi Nedir?

Arabanızı çalıştırmak istediğinizde marşa bastığınızda tık diye ses geliyor ama motor çalışmıyorsa nedeni ne olabilir? Arabanın motorunun marş almamasının sebebi nedir gibi sorulara yanıt arayacağız. 

Otomobillerde en çok karşılaşılan arızalardan olan marş basmama sorunu en can sıkıcı olanlarından bir tanesidir. Normalde marşı çevirdiğinizde motorun çalışması gerekir. Ancak sadece tık sesi duyup marş basmıyorsa bu sistemde arıza olduğunu gösterir. Marş sisteminde sorun olduğu zaman sürücüler genelde araçlarını vurdurarak çalıştırmayı denerler. Ancak sürekli yokuş bulanamayacağı için ve aracı vurdurmak zararlı olduğundan arızanın kaynağının tespit edilmesi gerekmektedir. Kontağı çevirdiğinizde tık ediyor ama motor çalışmıyorsa bunun bir çok sebebi olabilir. Ancak önce kısaca marş sistemi çalışır ona bakalım. Zaten başta otomobil forum sitelerinde olmak üzere araç sahiplerinin en çok araştırma yaptığı arıza çeşitleri arasındadır.

İlginizi Çekebilir: Bitik Motor Nasıl Anlaşılır?

Araba Marş Sistemi Nasıl Çalışır?

Kontağı çevirdiğinizde, aküden gelen elektrik akımı marş motoruna iletilir. Bu akımı ileten marş rölesi (veya diğer adıyla marş otomatiği), aküyü marş motoruna bağlar ve yüksek akım geçişine izin verir. Marş motoru çalışmaya başladığında, bendix dişlisi devreye girer ve volan dişlisiyle kavuşur. Bu kavrama, motorun krank milini döndürerek içten yanmalı motorun ilk ateşlemesi için gerekli hareketi sağlar. Ateşleme sistemi de bu sırada ateşleme bujilerini çalıştırarak yakıt/hava karışımını tutuşturur ve motor kendi kendine çalışmaya başlar. Motor çalışmaya başladığında, bendix dişlisi volandan ayrılır, böylece marş motoru zarar görmez. Yani, marş sistemi akü, marş rölesi, marş motoru ve bendix gibi parçaların uyumlu çalışmasıyla motoru hayata geçirir.

Marşa Basınca Tık Sesi Gelmesi Ama Motorun Çalışmaması Sebepleri

Normal çalışma sırasında, kontak çevrildiğinde selenoid bir kontrol sinyali alır. İçindeki elektromıknatıs bir pistonu çeker; bu mekanik hareket genellikle duyulan net “tık” sesini oluşturur. Piston hem bendix dişlisini iter hem de yüksek akım kontaklarını kapatarak gücü marş motoruna iletir. Dolayısıyla, “tık” sesinin duyulup motorun dönmemesi, genellikle marş otomatiğinin ilk elektromanyetik aktivasyonunun gerçekleştiğini, ancak yüksek akım iletiminde veya motorun dönme aşamasında bir sorun olduğunu gösterir.

1- Akü ve Elektriksel Bağlantı Sorunları

Yetersiz Akü Gücü: Akünün şarj seviyesi düşükse veya kullanım ömrünü tamamlamışsa, marş motorunun gerektirdiği yüksek marş akımını (CCA) sağlayamaz. Bu durumda, selenoid devreye girdiğinde akü voltajı aniden düşer ve selenoidin tekrar tekrar çekip bırakmasına neden olur. Bu durum, karakteristik hızlı ve tekrarlayan tıkırtı sesiyle kendini belli eder. Akünün sadece statik voltajı değil, marş anındaki yük altındaki voltajı da (genellikle 9.6V altına düşmemeli) kontrol edilmelidir.

Yüksek Dirençli Bağlantılar: Akü kutup başlarındaki korozyon, gevşek kelepçeler, ana pozitif (+) veya negatif (-) şase kablolarındaki (özellikle motor bloğu ile şasi arasındaki) bağlantı zayıflıkları veya kablo hasarları, devrede istenmeyen bir direnç oluşturur. Marş motoru çok yüksek akım çektiği için, küçük bir direnç bile Ohm Kanunu gereği önemli bir voltaj düşüşüne yol açar. Bu durum, marş motoruna yeterli gücün ulaşmasını engelleyerek zayıf bir akü ile benzer belirtilere (genellikle hızlı tıkırtı) neden olur. Bağlantı noktalarının görsel kontrolü, temizlenmesi ve sıkılması ilk adımdır.

3. Marş Motoru ve Marş Selenoidi Arızaları

Marş Otomatiği (Selenoid) Arızaları: En sık rastlanan durum, selenoidin içindeki yüksek akım kontaklarının (bakır disk ve terminaller) yanması, kirlenmesi veya aşınmasıdır. Bu durumda selenoid elektromanyetik olarak aktive olur (net tek tık sesi duyulur) ancak akımı marş motoruna etkin bir şekilde iletemez. Ayrıca, selenoidin mekanik olarak takılması veya kontrol bobininin arızalanması da mümkündür.

Marş Motoru Arızaları: Motor içindeki kömürlerin (fırçaların) aşınarak bitmesi çok yaygın bir nedendir. Kömürler, motorun dönen kısmına akımı iletir; bittiklerinde akım iletilemez ve motor dönmez (genellikle tek tık sesi duyulur). Sargılarda kısa devre/açık devre veya rulman/burçlarda mekanik sıkışma gibi iç arızalar da motorun çalışmasını engelleyebilir.

4. Diğer Potansiyel Nedenler

Kontrol Devresi Sorunları: Kontak anahtarı, marş rölesi veya güvenlik anahtarlarındaki (otomatik vites için nötr güvenlik anahtarı, manuel vites için debriyaj müşiri) arızalar, genellikle kontrol sinyalinin selenoide ulaşmasını tamamen engeller. Bu durumda çoğunlukla hiçbir tık sesi duyulmaz veya sadece varsa marş rölesinden hafif bir tık sesi gelebilir.

Alternatör Arızası (Dolaylı Etki): Arızalı bir alternatör aküyü yeterince şarj edemez. Zamanla zayıflayan akü, marş anında hızlı tıkırtı belirtisine yol açar. Sorunun akü mü yoksa şarj sistemi mi olduğunu anlamak için takviye sonrası motorun çalışma durumu ve motor çalışırken ölçülen şarj voltajı önemlidir.
Motorun Mekanik Olarak Kilitlenmesi: En ciddi ancak nadir görülen nedendir. Yağlama sorunları, aşırı ısınma (hararet), hidrolok (silindirlere sıvı girmesi) veya büyük iç mekanik hasarlar nedeniyle motorun dönmesi fiziksel olarak engellenir. Marşa basıldığında, pinyon dişlinin dönemeyen volana çarpmasıyla normalden daha tok, metalik bir “küt” sesi duyulabilir. Krank milini manuel olarak döndürmeye çalışarak kesin teşhis konulur.

Kaynak: reeloto