Manuel vitesli araçların önemli kavrama parçalarından bir tanesi olan baskı balata bittiği zaman ne gibi belirtiler verir. Bitik baskı balata nasıl anlaşılır? Baskı balatanın azaldığı ve bittiği nasıl belli olur sorularına yanıt arayacağız.
Manuel şanzımana sahip araçlarda vites değiştirmek için sürücünün debriyaja basması ve vites değiştirmesi gerekir. Debriyaja basıldığı zaman motor ile şanzıman arasındaki bağlantı kesilir. Böylelikle vites değişimine olanak sağlanmış olur. Otomobillerin gidebilmesi için pek çok parça bir uyum halinde çalışmaktadır. Motor, şanzıman ve elektrik sisteminin uyumlu olması gerekir. Eğer bir tanesi bile arıza yaparsa aracın işleyişi bozulur. Bazı parçalar ise zamanla bitebilir ve bakım ister. Baskı balatada zamanla biten bir parça olduğu için değiştirilmesi gerekmektedir. Zaten bittiği zaman bir takım belirtiler verecektir. Ama öncesinde baskı balatanın nasıl çalıştığını anlamak önemlidir.
İlginizi Çekebilir: Frene Basınca Direksiyon Neden Titrer?
Baskı (Debriyaj) Balatası Nedir ve Nasıl Çalışır?
Aracınızın motorunda çalıştırmak için marşa bastığınız zaman silindir yanma odasında küçük patlamalar meydana gelir. Bu patlama sonucu ortaya çıkan basınç pistonları aşağı doğru iter. Sonuç olarak piston kollarının bağlı olduğu krank milinin çevirir. Ancak krank mili dönüşü doğrudan tekerlere iletilmez. Bunun beygir gücüne aktarılması gerekir. Krank mili, şanzıman milini çevirir ve burada dişliler yardımıyla beygir gücü kazanır. Şanzımandan aks yardımıyla tekerlere aktarılan güç sonucunda aracın hareket etmiş olması gerekir. Ancak vites dişlilerinin geçişleri sırasında şanzıman mili ile krank mili arasındaki bağlantının kesilmesi gerekir. İşte bu görevi debriyaj balatası veya diğer adıyla baskı balata yapar. Sürücü debriyaja bastığı zaman debriyaj çatalı baskı balatayı iter ve vites değişimine olanak sağlanmış olur. Baskı balata volan ile sürekli sürtünme halinde olduğundan zamanla bitebilir.
Baskı Balatanın Bittiği Nasıl Anlaşılır?
Manuel vitesli bir arabanın baskı balatasının ömrü yaklaşık 60-80 bin kilometre kadardır. Hatta kullanım şekline göre bu süre uzayıp kısalabilmektedir. Örneğin sürekli şehir içi sıkışık trafikte kullanılan aracın baskı balatası 50 bin kilometre giderken, sürekli uzun yol giden aracın baskı balatası 200 bin km kadar dayanabilmektedir. Debriyaja ne kadar çok basıyorsanız aracınızın baskı balatası o kadar çok biter. Ayrıca yokuşlarda debriyaja basılı tutmak yani yarım debriyaj yapmak gibi şeyler baskı balatanın ömrünün kısalmasına neden olabilmektedir. Aracınızın baskı balatası bittiği zaman veya azalmaya başladığında belirtiler verecektir.
1- Kalkış Sırasında Titreme ve Silkeleme
Aracınızı kaldırmak için ayağınızı debriyajdan çekerken motorda ve debriyaj pedalında titreme hissediyorsanız debriyaj balatası zayıflamış demektir. Çünkü ayırmayı tam yapamıyor ve hala ufak ufak kavrıyordur. Titreme olması bitik baskı balatanın en çok görülen belirtilerinden bir tanesidir.
2- Motorun Bağırması Ama Hızlanmaması
Aracınızla yolda giderken özellikle yokuş çıkarken motor bağırıyor ama güç tekerlere iletilmiyorsa baskı balata zayıflamış demektir. Aracınız eski kadar iyi çekmiyorsa kavrama tam gerçekleşmiyor baskı balata kaçırıyordur. Motor gücünü aktarmamak bitik baskı balatanın belirtileri arasındadır.
3- Yakıt Tüketiminin Artması
Baskı balata bittiği zaman aracınız eskisi kadar hızlı gitmez. Siz bunu motor çekmiyor olarak algılayabilirsiniz. Ancak gitsin diye daha fazla gaz vereceğinizden yakıt tüketimi artacaktır.
4- Debriyaj Pedalının Dipten veya En Üstte Kavraması
Eski hidrolik olmayan debriyaja sahip araçlarda baskı balata azaldıkça vites kavraması pedal daha dipteyken meydana gelir. Yeni nesil hidrolik debriyaj sistemine sahip otomobillerde ise debriyaj pedalı daha üstten kavrar. Bunların hepsi azalmış debriyaj balası belirtilerindendir.
5- Vites Geçişlerinde Zorlanma ve Sürtme Sesi
Baskı balata azaldığı zaman şanzıman ve krank milini ayırmaz. Volan dönmeye devam eder. Debriyaja tam basmanıza rağmen vites atarken sürt ve gıcırtı sesi gelebilir. Kısa vites değişimlerinde zorlanma hissedebilirsiniz. Bunun en büyük sebebi azalmış baskı balata sebebiyle ayırmanın tam yapılmamasıdır.
6- Arabadan Yanık Balata Kokusu Gelmesi
Baskı balatanın üst tarafında balata adı verilen sert bir malzeme kullanılmıştır. Bu sürekli olarak volan ile sürtünme halindedir. Baskı balata azaldığında volan üstünde kaymaya ve sürtmeye başlar. Sürtündükçe ısınan baskı yanık kokusu gelmesine neden olur.
Sonuç olarak aracınızın baskı balatasını rutin aralıklarla değiştirmeniz gerekir. Eğer yukarıda saydığımız belirtilerden bir veya daha fazlası aracınızda varsa muhakkak baskı balatayı kontrol ettirin. Eğer arızaları görmezden gelirseniz baskı balata bir noktada tamamen bitecek ve vites değiştiremediğiniz için aracınızı hareket ettiremeyeceksiniz.
Kaynak: reeloto.com
