Bitik Motor Nasıl Anlaşılır? Arabanın Motor İstediği Nasıl Belli Olur?

Her şeyin bir ömrü olduğu gibi otomobil motorlarının da bir ömrü vardır. Peki ya bitik motor nasıl anlaşılır? Arabanın motor istediği nasıl belli olur? Motor isteyen arabanın arıza belirtileri nelerdir gibi sorulara yanıt arayacağız.

Fizik kuralları gereği hareket eden her şeyin bir ömrü vardır. Otomobil motorları da buna dahildir. Günümüzde hiç değilse ülkemizde yolda giden araçların yüzde 99’u içten yanmalı motora sahiptir. Bu motorlar içerisinde yüzlerce parça yoğun sıcaklık ve basınç altında çalışırlar. Bu sebeple bir kullanım ömürleri vardır. Yapılan bir araştırmaya göre otomobil motorlarının ömrü 300 bin kilometre civarındadır. Bu süreden sonra aracınıza motor yaptırmanız yani yeniletmeniz gerecektir. Eskiyen motor bir takım belirtiler verir. Bunları göz ardı ederseniz yolda kalabilirsiniz. Ayrıca çok daha pahalı arızalara neden olabilir.

 Foruma Gelen Soru: Peugeot 207 Motor Çalışmama Sorunu Sebebi Nedir?

Araba Motoru Nasıl Çalışır?

Yaklaşık 100 yıldan bu yana içten yanmalı motorlar kullanılmaktadır. Yani fosil yakıtların tutuşturulmasıyla ortaya çıkan basınç kullanılır. Aracınız benzinli, dizel veya LPG’li olabilir. Hemen hepsinin çalışma prensibi aynıdır. Motorun çalışması için hava yakıt karışımı tutuşur ve ortaya çıkan basınç pistonları aşağıya iter. Piston kollarının altında bulunan krank mili dönmeye başlar. Bu mil aynı zamanda şanzıman milini döndürür. Böylelikle tekerlere güç aktarılmış olur.

Bitik Motor Nedir?

Motor içerisinde piston, segman, krank mili, eksantrik, subaplar ve yanma odası olmak üzere pek çok parça hareket halindedir. Yanma sonrası pistonlar aşağı inerken basıncın kaybolmaması için piston etrafında üç adet segman bulunur. Piston kolları ise krank milini çevirirler. Tüm bu parçalardan bir tanesi bile aşınırsa aracınızın motorun tamir edilmesi yani yenilenmesi gerekmektedir.

Arabanın Motor İstediği Nasıl Anlaşılır?

Otomobilinizde motor yıprandığı zaman yani yenilenmesi gerektiğinde bir takım belirtiler verir. Bunları bilirseniz aracınızdaki arızaya erken müdahale etmiş olursunuz. Böylece çok daha ucuz tamir ettirebilirsiniz. Peki ya bitik motor belirtileri nelerdir bunlara tek tek bakalım.

1- Egzozdan Mavi Renkli Duman Çıkması

Pistonların etrafında üç adet segman adı verilen sızdırmazlık sağlayan halkalar vardır. Bunları aynı bir şırınganın içindeki siyah contaya benzetebilirsiniz. Pistonların rahat çalışabilmesi için yağlanması gerekir. Motor yağı alt tarafta bulunan karterde yer alır ve yağ pompası tarafından motor bloğunun içine gönderilir. Pistonlar her aşağı indiğinde yağlanır ve yukarı çıkar. Böylelikle aşınma ve ısınmanın önüne geçilmiş olur. Bu sızdırmazlığı sağlayan parça alt segmandır. En üstte ise yanma sonrası ortaya çıkan basıncın aşağıya kaçmaması için basınç segmanı yer alır. Ancak segmanlar aşındığı zaman yağ olmaması gereken yer olan yanma odasına sızar. Yanan yağın egzoz gazı rengi beyaz mavi karışımıdır. Ayrıca egzozdan çıkar çıkmaz hemen kaybolmaz.

2- Yağ Eksiltme

Yeni nesil araçlarda neredeyse sıfır olan yağ eksiltme eski karbüratörlü motorlarda ise 10 bin kilometrede bir litre normal sayılır. Ancak bakım zamanında bu miktardan fazla yağ eksiltme varsa aracınızın motorunda yağ ile ilgili bir sorun vardır. Eğer conta ve keçelerden yağ sızıntısı yoksa, yağın kaybolacağı tek yer yanmasıdır. Yağ yakan motor zaten bitmiş demektir. Segmanların aşınması nedeniyle yağ, yanma odasında sürekli yanar. Bu durum yağ seviyesinin sürekli eksilmesine neden olacaktır.

3- Yağ Lambasının Yanması

Özellikle krank milinin aşınması nedeniyle yataklar boşluk yaparsa, aracınızda gaz verince sönen ama rölantide yanan yağ lambası yanacaktır. Bu duruma neden olan yağ pompasının boşluğu dolduramayacak kadar basınç üretememesidir. Krank yataklarında boşluk olması demek motorun rektifiye edilmesi demektir. Motor isteyen arabalarda yağ lambası yanar. Ayrıca yağ yakan motorda, yağ seviyesi azaldığı için sürekli yağ lambası yakabilir.

4- Yağ Çubuğundan Duman Çıkması ve Yağ Sıçraması

Aracınızın motor yağının seviyesini ölçmek için bloğa giren yağ çubuğu vardır. Motor çalışırken bu çubuğu çektiğinizde küçük delikten buhar çıktığını veya dışarıya yağ sıçradığını görüyorsanız krank mili boşluk yapmış demektir. Ayrıca motorun yağ yaktığı anlamı çıkar. Tecrübeli ustalar aracın motor sağlığını yağ çubuğundan anlarlar. Ancak bu durumun tek istisnası Tofaş gibi bloktan eksantrikli araçlardır. Bunlarda yağ çubuğu çekildiği zaman buhar çıkması ve yağ sıçraması normaldir. Ancak üstten eksantrikli araçlarda kesinlikle bu durumun olmaması gerekir.

5- Motor Performansının Düşmesi

Motorun kapasitesi olan gücü üretebilmesi için yanması odasında kesinlikle kompresyon yani basınç kaybı olmaması gerekir. Çünkü pistonlar yanma odasında meydana gelen patlamanın ortaya çıkardığı basınç ile hareket ederler. Aşınan segmanlar aracınızın motorunun basınç kaybetmesine neden olur. Özellikle yokuş çıkarken veya hızlanma sırasında motor güç kaybı yaşıyorsanız motor eskimiş olabilir. Oto servislere kompresyon testi ile basınç değeri ölçülebilir. Böylelikle aracınızın motor sağlığı hakkında bilgi edinmiş olursunuz.

6- Rölanti Dalgalanması ve Titreme

Eskimiş motorda rölanti sabit kalması çok zordur. Motor rölantisi hava yakıt karşım oranı olan 14.7:1 seviyesinin sağlanmasıyla alakalıdır. Yani motorda her 14.7 birim havaya karşılık 1 birim yakıt bulunmalıdır. Aşınan motorda bu oran bozulduğu için rölantide dururken titreme ve dalgalanmalar meydana gelir. Sebebi bulunmayan ve bir türlü çözülemeyen rölanti sorunları, bitik motor nedeniyle olabilir.

7- Motordan Vurma Sesi Gelmesi

Arabanın motor istemesi demek, içerisinde bulunan parçaların aşınmış olması demektir. Özellikle pistonlar, segmanlar ve krank yatağı aşındığında düzensiz sallantılar olur. Ayrıca pistonlar üst silindir kapağına çarpar. Başta motor soğukken olmak üzere motor çalışırken metalin metale vurma sesi geliyorsa, buna vuruntu adı verilir. Aşınmış ve bitik motorda en çok görülen belirtilerden bir tanesi vurma sesidir.

8- Motorun Sürekli Sebepsiz Hararet Yapması

Motor içerisinde hareket eden parçalar aşındığı için daha fazla sürtünme yaparlar. Fizik kuralları gereği sürtünme ne kadar çok olursa motor içerisinde o kadar fazla ısınma meydana gelir. Soğutma sisteminde bir sorun olmamasına rağmen motor çok fazla ısınıyor yani hararet yapıyorsa motor ömrü bitiyor olabilir. Ayrıca bitik motorun en çok görülen belirtilerinden bir tanesi sürekli üst kapak contası yakmasıdır. (Ayrıca Bakın: Üst Kapak Contasının Yandığı Nasıl Belli Olur?)

9- Motor Yağında Köpürme ve Su ile Yağın Birbirine Karışması

Motor yağının görevi, motor içerisinde hareket eden parçaların aşınmasının en aza indirgenmesidir. Motor yağ kanallarından geçer ve motor bloğunun üst tarafında bulunan silindir kapağına kadar gider. Suyun görevi ise motorun normal çalışma sıcaklığı olan 90° civarında kalmasını sağlamaktır. Motor çalışırken her ne suretle olursa olsun hava, yağ ve yakıt sıvılarının birbirine karışmaması gerekir. Eskimiş ve bitik motorda artık sızıntılar olduğu için karışma meydana gelir. Motor yağı ile su birbirine karıştığı zaman motor yağında köpüklenme olur. Ayrıca radyatör suyunda kremsi tabaka oluşur. Tüm bunların hepsi bitik motorun en çok görülen belirtileri arasındadır.

10- Motor Arıza Lambasının Yanması

Karbüratörlü araçlarda her şey mekanik olarak ayarlanır. Ancak özellikle 1996 model ve üstü otomobiller motor kontrol ünitesi (ECU) adı verilen beyin vardır. Bir çeşit bilgisayar olan bu sistem, motor ve bileşenlerinde yer alan sensörlerden gelen verilere göre motorun tamamının en performanslı ve ekonomik şekilde çalışmasını sağlar. Bitik motorda tüm ayarlar bozulduğu için sensörler hatalı veri algılar ve motor kontrol ünitesine iletir. Eskimiş motora sahip araçlarda gösterge ekranında motor arıza lambası yanar.

Bitik Motor Nasıl Tamir Edilir?

Eğer yukarıda saydığımız belirtilerden bir veya daha fazlası aracınızda varsa, motor yaptırmanız gerekmektedir. Bu durumda aracınızın mekanik dilinden anlayan bir oto ustasından yardım almanız gerekir. Motor yaptırmaya, yeniletme veya diğer adıyla rektifiye adı verilmektedir. Motor içerisinde aşınan ve arıza yapan tüm parçaların değiştirilmesi ve onarılması gerekir.

Kaynak: reeloto.com

Paylaşım Alanı: Otomobil Forum